Zorgplicht bij hypotheekexecutie

Rechtbank Midden-Nederland 1 augustus 2018, Rechtspraak Insolventierecht 2019/13

Is inkoop ter veiling van een verhypothekeerde woning door de bank en doorverkoop met winst zonder deze ten gunste van de hypotheekgever te brengen, een schending van de zorgplicht?

Zorgplicht van de bank

Een relatie tussen een bank en haar klant waarin sprake is van hypothecaire kredietverlening, kent een aantal overeenkomsten: in ieder geval de overeenkomst van geldlening en die van hypotheekvestiging. De rechtsgevolgen tussen partijen volgen uit die overeenkomsten. Zij worden, naar de aard van die overeenkomsten en indien nodig, aangevuld door de wet, de gewoonte of de eisen van redelijkheid en billijkheid (art. 6:248 lid 1 BW). In bancaire relaties geldt een zorgplicht. Zij vloeit (via art. 2 Algemene Bankvoorwaarden) uit de overeenkomst(en) zelf voort. Jegens particulieren geldt bovendien een bijzondere zorgplicht: ‘De maatschappelijke functie van banken brengt een bijzondere zorgplicht mee, zowel jegens haar cliënten uit hoofde van de met hen bestaande contractuele verhouding (…)’ (HR 9 januari 1998, MeesPierson/Bos). Het betreft, afhankelijk van de omstandigheden van het geval, een aanvulling van de rechtsgevolgen op basis van de redelijkheid en billijkheid.

Zorgplicht bij executie

Aangenomen wordt dat de (bijzondere) zorgplicht ook bestaat bij de uitoefening van het executierecht door de bank. Zij zal met de belangen van de geëxecuteerde (haar klant) mede rekening moeten houden. Zij heeft dat in dit geval onvoldoende gedaan. Ten eerste heeft de bank onvoldoende duidelijk kunnen maken waarom zij voor executoriale verkoop heeft gekozen in plaats van voor onderhandse verkoop (op basis van een volmacht). Ten tweede heeft zij een laag openingsbod gedaan met als doel biedingen uit te lokken. Toen die hogere biedingen niet kwamen, had zij niet tot gunning aan haarzelf moeten overgaan. Zij had alsnog onderhands moeten proberen te verkopen. Of zij had wel mogen gunnen, maar een eventuele latere meeropbrengst in mindering op de restantvordering moeten brengen. Door niet zo te handelen, heeft de bank haar zorgplicht geschonden.

Gevolg van het schenden van de zorgplicht

Het schenden van de zorgplicht leidt tot schadeplichtigheid. Het betreft immers de niet-nakoming van een verbintenis (uit overeenkomst). De rechtbank stelt de schade van eisers vast op de gemiste meeropbrengst van € 300.000. Deze moet in mindering op de restantvordering van de bank worden gebracht.